زمینه و هدف: یکی از الگوهایی که به تببین رفتار فعالیت بدنی می‌پردازد مدل فرانظری است. از انتقادات وارده بر این مدل این است که اکثر مطالعات انجام شده بر پایه آن، به صورت مقطعی هستند که در نشان دادن ماهیت پویا تغییر با شکست مواجه می‌شوند. به این منظور مطالعه حاضر با هدف تعیین تغییرات انتقالی در رفتار فعالیت بدنی کارکنان دانشگاه‌های بیرجند بر پایه مدل فرانظری انجام شد.

روش تحقیق: این مطالعه آینده نگر با دوره پیگیری 6 ماهه بر روی  200 نفر از کارکنان معاونت‌های آموزشی و پژوهشی دانشگاه‌های بیرجند انجام شد. 179 نفر از شرکت کنندگان پرسشنامه‌های هر دو بررسی اولیه و پیگیری را تکمیل نمودند.  ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه‌ای مشتمل بر اطلاعات دموگرافیک و سازه‌های مدل فرانظری بود که به روش خود گزارش‌دهی تکمیل گردید. داده‌های گردآوری شده وارد نرم‌افزار 16-spss شد و در سطح معنی‌داری 05/0>α مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها: تغییرات انتقالی در رفتار فعالیت بدنی در 4 الگو نشان داده شد: بی‌تحرک پایدار (3/26 %)، فعال پایدار (1/39%)، اتخاذکنندگان (12%) و ترک‌کنندگان (6/22%). گروه‌ فعال پایدار کاهش معنی داری را در میانگین نمره فواید درک شده نشان داد.  اتخاذکنندگان افزایش معنی‌داری را در میانگین نمره فواید درک شده و خودکارآمدی نشان دادند.  کاهش معنی‌داری در میانگین نمره فرآیندهای رفتاری، فرآیندهای شناختی و خودکارآمدی ترک کنندگان مشاهده شد. میانگین نمره فواید درک‌شده، خودکارامدی و فرایندهای رفتاری و شناختی در شروع مطالعه و همچنین در پیگیری اختلاف معنی‌داری را بین این 4 الگو نشان داد.

نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه حمایت نسبی از اعتبار درونی مدل فرانظری فراهم آورد. به نظر می‌رسد مداخلات مبتنی بر این مدل بتواند در اتخاذ و حفظ رفتار فعالیت بدنی موثر باشد.