دوره 10، شماره 1 - ( 1-1400 )
جلد 10 شماره 1 صفحات 21-12 |
برگشت به فهرست نسخه ها
زهرا فرزانه* 
1، زهرا اسداللهی2 ، محمد اسدپور3 ، زهره رهایی4 ، فرزانه سرداری5 ، محسن رضاییان6
1، زهرا اسداللهی2 ، محمد اسدپور3 ، زهره رهایی4 ، فرزانه سرداری5 ، محسن رضاییان6
1- گروه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت ، دانشکده بهداشت ، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی ، یزد ، ایران ، farzaneh.sardari@yahoo.com
2- گروه آمار و اپیدمیولوژی ، دانشکده علوم پزشکی ، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان ، رفسنجان ، ایران
3- گروه آموزش بهداشت ، دانشکده بهداشت ، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان ، رفسنجان ، ایران
4- گروه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت ، دانشکده بهداشت ، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی ، یزد ، ایران
5- گروه اطلاعات پزشکی و کتابداری ، دانشکده مدیریت و علوم اطلاعات ، دانشگاه علوم پزشکی ایران ، تهران ، ایران
6- گروه اپیدمیولوژی و آمار زیستی ، مرکز تحقیقات محیط زیست شغلی ، دانشکده پزشکی ، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان ، رفسنجان ، ایران
2- گروه آمار و اپیدمیولوژی ، دانشکده علوم پزشکی ، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان ، رفسنجان ، ایران
3- گروه آموزش بهداشت ، دانشکده بهداشت ، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان ، رفسنجان ، ایران
4- گروه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت ، دانشکده بهداشت ، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی ، یزد ، ایران
5- گروه اطلاعات پزشکی و کتابداری ، دانشکده مدیریت و علوم اطلاعات ، دانشگاه علوم پزشکی ایران ، تهران ، ایران
6- گروه اپیدمیولوژی و آمار زیستی ، مرکز تحقیقات محیط زیست شغلی ، دانشکده پزشکی ، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان ، رفسنجان ، ایران
چکیده: (2184 مشاهده)
زمینه و هدف: رعایت بهداشت دهان و دندان در گروه پر خطر زنان باردار به دلیل حفظ سلامت خود و جنین آنها اهمیت زیادی دارد. اکثر مشکلات بهداشتی با رفتار انسان ارتباط دارد و مدل مطالعه رفتار میتواند چارچوبی جهت مداخله برای درک چگونگی پیشگیری از مشکلات بهداشتی ایجاد کند. هدف از انجام این پژوهش تعیین تأثیر مداخله آموزشی بر پایه مدل رفتار برنامه‌ریزی‌شده در ارتقای رفتار بهداشت دهان و دندان زنان باردار شهر رفسنجان بود.
روش بررسی: در این کارآزمایی آموزشی، 100 نفر از زنان باردار مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهری رفسنجان در تابستان 1395 به روش نمونه گیری چند مرحله ای ( Multi-stage Sampling)، انتخاب شدند، به این صورت که 4 مرکز به تصادف برای نمونه گیری انتخاب شدند و سپس مجددا به صورت تصادفی، دو مرکز به عنوان گروه مداخله و دو مرکز به عنوان گروه کنترل انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری دادهها، پرسشنامه ای شامل سه بخش، بخش اول اطلاعات دموگرافیک، بخش دوم پرسشنامه تعیین رفتار بهداشت دهان و دندان و بخش سوم مربوط به سازه های نظریه رفتار برنامه ریزی شده بود که توسط زنان باردار در دو مقطع زمانی قبل و سه ماه بعد از مداخله آموزشی تکمیل گردید. اطلاعات پس از جمع آوری اطلاعات با استفاده از 18 spss و آزمونهای آماری مجذور کای، دقیق فیشر، t مستقل و t زوجی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: بعد از اجرای برنامه، میانگین نمره مداخله در تمامی سازههای مدل تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده بین دو گروه کنترل و مداخله معنیدار بود (001/0p<). پس از اجرای برنامه آموزشی رفتار بهداشت دهان و دندان زنان باردار در گروه مداخله (22/4 ± 72/3) افزایش یافت که در مقایسه با گروه کنترل (58/2 ± 48/1) این افزایش معنی دار بود (001/0 >p).
نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه نشان داد، مداخلات آموزشی میتواند با تمرکز بر روی هنجارهای انتزاعی نتایج ثمربخشی را در زمینه رفتار مطلوب بهداشت دهان و دندان به بار آورد. این مدل میتواند به‌عنوان یک مدل مناسب در برنامه‌های ارتقاء سلامت دهان و دندان بکار رود.
روش بررسی: در این کارآزمایی آموزشی، 100 نفر از زنان باردار مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهری رفسنجان در تابستان 1395 به روش نمونه گیری چند مرحله ای ( Multi-stage Sampling)، انتخاب شدند، به این صورت که 4 مرکز به تصادف برای نمونه گیری انتخاب شدند و سپس مجددا به صورت تصادفی، دو مرکز به عنوان گروه مداخله و دو مرکز به عنوان گروه کنترل انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری دادهها، پرسشنامه ای شامل سه بخش، بخش اول اطلاعات دموگرافیک، بخش دوم پرسشنامه تعیین رفتار بهداشت دهان و دندان و بخش سوم مربوط به سازه های نظریه رفتار برنامه ریزی شده بود که توسط زنان باردار در دو مقطع زمانی قبل و سه ماه بعد از مداخله آموزشی تکمیل گردید. اطلاعات پس از جمع آوری اطلاعات با استفاده از 18 spss و آزمونهای آماری مجذور کای، دقیق فیشر، t مستقل و t زوجی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: بعد از اجرای برنامه، میانگین نمره مداخله در تمامی سازههای مدل تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده بین دو گروه کنترل و مداخله معنیدار بود (001/0p<). پس از اجرای برنامه آموزشی رفتار بهداشت دهان و دندان زنان باردار در گروه مداخله (22/4 ± 72/3) افزایش یافت که در مقایسه با گروه کنترل (58/2 ± 48/1) این افزایش معنی دار بود (001/0 >p).
نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه نشان داد، مداخلات آموزشی میتواند با تمرکز بر روی هنجارهای انتزاعی نتایج ثمربخشی را در زمینه رفتار مطلوب بهداشت دهان و دندان به بار آورد. این مدل میتواند به‌عنوان یک مدل مناسب در برنامه‌های ارتقاء سلامت دهان و دندان بکار رود.
فهرست منابع
1. Irannejad B, Safarabadi M, Jadidi A. Survey of biological incidents preparedness of hospitals in Markazi Province in 2016. Journal of Military Medicine. 2017;19(2):169-75. [Persian]
2. 2 . Shamsi M, Hidarnia A, Niknami S. A survey of oral health care behavior in pregnant women of Arak: Application of health belief model. Journal of Mazandaran University of Medical Sciences. 2012;22(89):104-15. [Persian]
3. Bayat F, Karimi-Shahanjarini A, Bashirian S, et al. Assessment of Dental Care and its Related Barriers in Pregnant Women of Hamadan City. Journal of Education and Community Health. 2016;3(1):20-7. [Persian] [DOI:10.21859/jech-03013]
4. Bahri N, Iliati HR, Sajjadi M, et al. Effects of Oral and Dental Health Education Program on Knowledge, Attitude and Short-Time Practice of Pregnant Women (Mashhad-Iran). Journal of Mashhad Dental School. 2012;36(1):1-12. [Persian]
5. Ali T, Abidin K. Relationship of periodontal disease to pre-term low birth weight infants in a selected population--a prospective study. Community Dent Health. 2012; 29(1): 100-5.
6. Ide M, Papapanou P. Epidemiology of association between maternal periodontal disease and adverse pregnancy outcomes--systematic review. Journal of clinical periodontology. 2013;84(4 Suppl):S181-94. [DOI:10.1902/jop.2013.134009]
7. Shamsi M, Hidarnia A, Niknami S, et al. Oral health of pregnant women in Arak, Iran. Payesh(Health Monitor). 2013; 12(4): 355. [Persian]
8. Shamsi M, Heidarnia AR, Niknami SH. The Effects of Educational Programs Based on Health Belief Model onOral Health Behavior of Pregnant Women in Arak city. Scientific Journal of Hamadan Nursing & Midwifery Faculty. 2012; 20(2): 12-22. [Persian]
9. Khodadady E, Seyyed S, Khafry S, et al. Oral Health Status of Pregnant Women in North of Iran (2010-11). Journal of Gorgan University of Medical Sciences. 2016;18(3):122-7.
10. Shamsi M, Hidarnia A, Niknami S, et al. The Effect of Educational Program on Increasing Oral Health Behavior among Pregnant Women: Applying Health Belief Model. Health Education & Health Promotion. 2013;1(2):21-36.
11. Jeihooni AK, Jamshidi H, Kashfi SM, et al. The Effect of Health Education Program Based on Health Belief Model on Oral Health Behaviors in Pregnant Women of Fasa City, Fars Province, South of Iran. Journal of International Society of Preventive & Community Dentistry. 2017;7(6):336-43. [DOI:10.4103/jispcd.JISPCD_339_17]
12. Ahmadian-Yazdi A, Sanatkhani M. A descriptive survey of the oral health on a group of the Asian pregnant women resident in the UK. Journal of Mashhad Dental School. 2003;27(Issue):93-9. [Persian]
13. Gharizadeh N, Haghiighizadeh M, Sabarhaji W, et al. A study of DMFT and Oral Hygiene and Gingival Status among Pregnant Women Attending Ahwaz health centers. Jundishapur Scientific Medical Journal. 2005; 43(40): 40-7. [Persian]
14. Ahmadian A, Sanatkhani M. A Descriptive Survey of the Oral Health on A Group of the Asian Pregnant Women Resident in the UK. Journal of Mashhad Dental School. 2003; 27(3): 93-9. [Persian]
15. Kandan PM, Menaga V, Kumar R. Oral health in pregnancy (Guidelines to Gynaecologists, General Physicians & Oral Health Care Providers). JPMA-Journal of the Pakistan Medical Association. 2011; 61(10): 1009-14.
16. Mehri A, Morowatisharifabad M. Utilizing the Health Promotion Model to Predict Oral Health Behaviors in The Students of Islamic Azad University of Sabzevar (2008). Journal of Dental Medicine. 2009;22(1):81-7.
17. Abbaszadeh A, Borhani F, Asadi N. Effects of Health Belief Model-Based Video Training about Risk Factors on Knowledge and Attitude of Myocardial Infarction Patients after Discharge. Journal of Research in Medical Sciences. 2011;16(2): 195- 199.
18. Baghaei P, Zandi M, Vares Z, et al. Self Care Situation in Diabetic Patients Referring to Kashan Diabetes Center, in 2005. Feyz Journal of Kashan University of Medical Sciences. 2008;12(1):88-93. [Persian]
19. Sussman R, Gifford R. Causality in the theory of planned behavior. Personality and Social Psychology Bulletin. 2019; 45(6): 920-33. [DOI:10.1177/0146167218801363]
20. Pakpour Hajiagha A, Saffari M. Application of planned behaviortheory in predicting dental brush behavior among Iranian adolescents in Qazvin. The Journal of Islamic Dental Association of IRAN (JIDA). 2012; 24(3): 201-7.
21. Ajzen I. The theory of planned behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes. 1991; 50(2): 179-211. [DOI:10.1016/0749-5978(91)90020-T]
22. Baghianimoghadam M, Fattahi M, Akhondi M, et al. Intention of Colorectal Cancer Patients First Degree Relatives to Screening Based on Planned Behavior Theory. Toloo-e-Behdasht. 2012;10(3):13-22. [Persian] [DOI:10.7314/APJCP.2012.13.12.5995]
23. Sheeran P, Conner M, Norman P. Can the Theory of Planned Behavior Explain Patterns of Health Behavior Change?. Health Psychology. 2001; 20(1): 12. [DOI:10.1037/0278-6133.20.1.12]
24. Mohammadi Zeidi I, Pakpor A, Mohammadi Zeidi B. The Effect of an Educational Intervention Based on The Theory of Planned Behavior to Improve Safety Climate. Iran Occupational Health. 2013; 9(4). [Persian]
25. Mazloomy MahmoodAbad S, Mehri A, Morovati SharifAbad M, et al. Application of extended model of planned behavior in predicting helmet wearing among motorcyclist clerks in Yazd (2006). Journal of Birjand University of Medical Sciences. 2007;14(4):9-15. [Persian]
26. Dumitrescu AL, Wagle M, Dogaru BC, et al. Modeling The Theory of Planned Behavior for Intention to Improve Oral Health Behaviors: The Impact of Attitudes, Knowledge, and Current Behavior. Journal of Oral Science. 2011; 53(3): 369-77. [DOI:10.2334/josnusd.53.369]
27. Yekaninejad M, Akaberi A, Pakpour A. Factors associated with Physical Activity in adolescents in Qazvin: an application of the theory of planned behavior. Journal of North Khorasan University of Medical Sciences. 2012;4(3):449-56. [Persian] [DOI:10.29252/jnkums.4.3.449]
28. Nahapetyan L, Orpinas P, Glass A, et al. Planning Ahead: Using The Theory of Planned Behavior to Predict Older Adults' Intentions to Use Hospice if Faced with Terminal Illness. Journal of Applied Gerontology. 2019; 38(4): 572-91. [DOI:10.1177/0733464817690678]
29. Farzaneh Z. The survey of Educational Intervention Based on Theory of Planned Behavior in Promotion of Oral Health Behaviors of Pregnant Women:An Educational Trial. [MSc Tesies]Rafsanjan: Rafsanjan University of Medical Science; 2016.
30. Besharati F, Hazavehei S, Moeini B, et al. Effect of Educational Interventions Based on Theory of Planned Behavior (TPB) in Selecting Delivery Mode among Pregnant Women Referred to Rasht Health Centers. Journal of Zanjan University of Medical Sciences. 2011;19(77):94-106. [Persian]
31. Bahri Binabaj N, Bahri Binabaj N, Iliati H, et al. Assessment of DMFT Index in Pregnant Women and its Relationship with Knowledge, Attitude and Health Behaviors in Terms of Oral and Dental Cares (Mashhad-2009). The Iranian Journal of Obstetrics, Gynecology and Infertility. 2012; 15(3): 13-20. [Persian]
32. Ebrahimipour H, Mohamadzadeh M, Niknami S, et al. The Effect of Educational Programs Based on The Theory of Planned Behavior to Improve The Oral Health Behavior of Pregnant Women Attending Urban Health Facilities Ashkhaneh City in 2014. Journal of North Khorasan University of Medical Sciences. 2015; 7(1): 7-18. [Persian] [DOI:10.29252/jnkums.7.1.7]
33. Astrom A, Kijakazi O. Changes in Oral Health Related Knowledge, Attitudes and Behaviours Following School Based Oral Health Education and Atraumatic Restorative Treatment in Rural Tanzania. Norsk Epidemiol. 2012; 22(1): 21-30. [DOI:10.5324/nje.v22i1.1516]
34. Hatefnia E, Niknami S, Mahmudi M, et al. The Effects of "Theory of Planned Behavior" Based Education on The Promotion of Mammography Performance in Employed Women. Journal of Birjand University of Medical Sciences. 2010; 17(1): 50-8. [Persian]
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution 4.0 International License قابل بازنشر است. |