چکیده

مقدمه: رنگ­ها جزو خطرناکترین گروه­های ترکیبات شیمیایی در پساب­های صنعتی محسوب می شوند که به دلیل سمیت برای موجودات آبزی، کاهش قابلیت نفوذ نور و به دنبال آن ایجاد اختلال در انجام فرآیند فتوسنتز، تصفیه موثر وکارآمد آن­ها جزو الزامات زیست محیطی است. در این تحقیق کارایی مرجان دریایی در حذف راکتیو قرمز 198 از پساب رنگی نساجی بررسی گردید.

مواد و روش­ها: مطالعه تجربی است. فرایند جذب در سیستم ناپیوسته روی نمونه سنتتیک انجام شد و پس از تعیین شرایط بهینه بر روی نمونه  واقعی پساب کارخانه نساجی یزدباف نیز انجام شد. تاثیر پارامترهای pH محلول (3-13)، غلظت اولیه رنگ (5 – 100 mg/L)، زمان تماس (30- 180 دقیقه)، دوز جاذب (1 -6 گرم) و دما (^oC 35 - 5) بررسی شد و ایزوترم­های جذب تعیین شد. سپس فرایند از نظر سنتیکی و ترمودینامیکی نیز مورد بررسی قرار گرفت.  داده ها با استفاده از نرم افزارSPSSنسخه 21، EXCEL 2007 و ضریب همبستگی پیرسون  تحلیل گردید.

یافته­ های پژوهش: شرایط بهینه در حذف رنگ شامل pH برابر با 3، زمان تماس تعادلی 120 دقیقه،  25 میلی­گرم بر لیتر غلظت اولیه رنگ و مقدار بهینه جاذب 3 گرم بر 100 میلی­لیتر بود. در شرایط بهینه بازده حذف رنگ و حداکثر ظرفیت جذب در نمونه سنتتیک و واقعی پساب کارخانه یزدباف ، به ترتیب 63/97 و 78/67 درصد و 14/8 و 5 میلی گرم بر گرم بدست آمد. داده­های تعادلی از مدل ایزوترم جذب لانگمویر با ضریب همبستگی (96/0=R²) و سینتیک جذب از مدل شبه درجه دوم با ضریب همبستگی (1=R²) پیروی نمود.  بررسی های ترمودینامیکی نیز نشان داد که فرایند جذب سطحی از نوع جذب سطحی فیزیکی است. تغییرات انرژی آزاد گیبس مقادیر منفی بدست امد که نشان دهنده خودبخودی بودن فرایند جذب است. مقادیر مثبت تغییرات آنتالپی و آنتروپی نشان دهنده گرماگیر بودن فرایند و افزایش بی نظمی در مرز مشترک جامد-مایع در طول فرایند جذب بود.

بحث و نتیجه گیری: بر اساس نتایج، عملکرد خوب جاذب مرجان دریایی در حذف رنگ در محیط­های آبی، دارا بودن دانسیته مناسب، قابلیت ته نشینی سریع و همچنین عدم نیاز به فعال سازی و ایمن بودن فرآیند از نظر زیست محیطی می تواند کارآیی استفاده از این جاذب را در تصفیه فاضلاب های رنگی مطرح نماید.